قانون چک جدید

قانون چک جدید :یکی از مهم ترین اسناد تجاری و پر استفاده که نقش پر رنگی در اقتصاد کشورمان ایفا می کند چک می باشد. به دلیل آنکه چک تقریبا جایگزین اعتباری پول رایج کشور شده است از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است و ترجیح بانک ها این است که مشتری ها به جای نقل و انتقال پول، از چک استفاه کنند. بطور سالانه در حدود 40 الی 50 درصد مردم از چک استفاده می کنند و با توجه به اینکه سوء استفاده از چک و تقلب در آن بسیار راحت تر از پول می باشد بنابراین بانک ها بیشترین دقت و حساسیت را برای چک در نظر گرفته اند. قانون چک در سال 1397 توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی دستخوش تغییراتی شد.

تاملی بر قانون صدور چک جدید:

چک تا همین چند وقت پیش یکی از گرفتاری‌های بزرگ معامله در ایران بود. افراد از موجودی حساب یکدیگر خبر نداشتند و نمی‌دانستند چکی که به دستشان می‌رسد، به سرعت تبدیل به پول می‌شود یا نه؟ همه از وضعیت و تعدد زندانیان مالی، مشکلات چک حامل، چند دست چرخیدن هر چک و بسیاری مشکلات ریز و درشت دیگر خبر داریم. این گرفتاری‌های ناتمام بانک مرکزی را به فکر انداخت تا قوانین جدیدی برای چک تهیه کند. بانک مرکزی می‌گوید با قوانین جدید دنبال آن بوده که اعتبار از دست‌رفته را به چک‌ها برگرداند.

لذا چک به دلیل استفاده روزمره در تبادلات مالی اشخاص و ضمانت اجراهای کیفری و مدنی آن مهمترین سند تجاری محسوب می شود به همین دلیل عدم آشنایی با قوانین و مقررات آن می تواند خسارات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.

تعریف چک در قانون تجارت چیست؟

مطابق با ماده 310 قانون تجارت:

 چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که در نزد محال علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می‌کند.

موارد کاربرد چک در معاملات:

در معادلات روزانه بین تاجران ، فروشندگان و سایر افراد به جای استفاده از وجه نقدی یا انتقال پول به صورت الکترونیکی در بعضی از مواقع که اعتماد بین طرفین معامله یا قرارداد وجود دارد، خریدار یک یا چند فقره چک را به فروشنده و یا طرف معامله به جای پرداخت وجه ارائه می‌کند.

باید توجه نمود که در مواردی که چک را جهت ضمانت و یا موارد دیگر نزد افراد می‌گذارند فرد و یا افراد میتوانند آن را برگشت بزنند. 

در بعضی از مواقع وصول چک برگشتی به دلیل عدم یکسان بودن امضاء روی چک با امضاء ثبت شده در سیستم بانکی ، قابل برگشت و پیگرد قضائی می‌باشند.

در صدور سند تجاری چک سه نفر نقش دارند که عبارتند از:

  • صادر کننده چک
  • دریافت کننده و یا دارنده چک
  • پرداخت کننده که منظور همان بانک صادر کننده چک می باشد.

مسئولان چِک چه کسانی هستند؟

  1. صادرکننده: صادرکننده که از نامش مشخص است کسی است که چک را صادر کرده و به عبارتی مدیون نخستین است. باید محل چک را تامین کند
  2. ظهرنویس: کسی است که چک در وجه او صادر شده یا به او انتقال یافته و او با ظهرنویسی آن را به دیگری منتقل کرده است
  3. ضامن: که پرداخت وجه چک را از طرف صادرکننده یا ظهرنویس ضمانت کرده است. در واقع همگی این افراد به یک میزان در برابر دارنده چک، مسئولیت پرداخت وجه چک را دارند.

موارد پشت نویسی چِک:

  • انتقال چک

نحوه پشت نویسی چک، برای وصول به این صورت است که دارنده چک با درج امضا در پشت چک، آن را به شخص دیگری واگذار می‌کند. اگر مبلغ مندرج در چک در زمان مقرر توسط صادر کننده تامین نشود، بانک پرداخت کننده چک، گواهینامه‌ای مبنی بر عدم پرداخت وجه چک، صادر می‌کند.

  • ضمانت صادرکننده

در این نوع از پشت نویسی، شخصی ‌به عنوان ضامن و با هدف افزایش اعتبار چک نزد دارنده آن، پشت چک را امضا می‌کند. در اغلب این موارد، این نوع از ظهر نویسی به منظور ضمانت از صادر کننده و یا پشت نویسی قبلی صورت می‌پذیرد.

پشت نویس چک چه مسئولیت‌هایی دارد:

در مواردی که این امر به منظور انتقال چک انجام شود، دارنده چک می‌تواند در صورتی که از زمان صدور گواهینامه عدم پرداخت وجه چک، بیش از ۱۵ روز نگذشته باشد، به پشت نویس چک مراجعه و وجه مندرج در چک را از وی مطالبه کند. البته دارنده چک می‌تواند برای وصول به صادر کننده و یا شخص پشت نویس مراجعه کند. بر طبق قانون پس از اتمام مدت ۱۵ روزه از زمان صدور گواهی عدم پرداخت، پشت نویس هیچ گونه مسئولیتی در برابر دارنده چک ندارد و دارنده فقط می‌تواند مبلغ مورد نظر را از صادر کننده مطالبه کند.

قانون چک جدید

نگاه کلی به قانون جدید صدور چک:

1) لزوم ثبت اطلاعات چک در سامانه

بر اساس این قانون صادر کننده چک باید اطاتعات چک را از طریق ابزار‌هایی همچون اپلیکیشن‌هایی مانند؛ 

  • پرداخت عمومی
  • موبایل بانک
  • اینترنت بانک
  • سایر درگاه‌های بانکی در رسامانه صیاد ثبت کنند.

دریافت کننده نیز باید نسبت به بررسی اطلاعات چک ثبت شده به نام او و تایید آن‌ها از طریق ابزار‌های مذکور اقدام کند.

2) ممنوعیت صدور چک در وجه حامل

  • صدور چک در وجه حامل ممنوع بوده و چک باید در وجه ذی نفع مشخص صادر شود.
  • همچنین ثبت انتقال چک در سامانه جایگزین پشت نویسی خواهد شد.

۳) استعلام وضعیت اعتباری صادر کننده چک

  • گیرنده چک می‌تواند از طریق پیامک و با ارسال شناسه یکتای چک که یک عدد 16 رقمی مندرج بر روی تمامی برگه‌های چک است به سرشماره 701701 و یا با مراجعه صفحه استعلام وضعیت چک صیادی در وب سایت بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir از وضعیت اعتباری صادر کننده چک مطلع شود.

۴) دریافت مبلغ چک بااستفاده از موجودی سایر حساب‌های صادرکننده

  • اگر موجودی حساب چک در زمان سررسید کمتر از مبلغ چک باشد بانک موظف است بنا به درخواست دارنده چک مبلغ چک را با استفده از مانده آن حساب به علاوه موجودی سایر حساب‌های صادر کننده چک در آن بانک پرداخت کندو در صورت کافی نبودن موجودی چک از مجموع حساب‌ها گواهی عدم پرداخت را به میزان مبلغ کسری چک صادر کند.

۵) نحوه پیگیری چک برگشتی

  • دارنده چک می‌تواند با داشتن گواهی عدم پرداخت نسبت به اقدام قضایی علیه صادر کننده چک اقدام کند

۶) محدودیت‌های دارندگان چک برگشتی

  • عدم امکان افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید و دریافت تسهیلات بانکی
  • مسدود شدن وجوه تمامی حساب‌های متعلق به صادر کننده چک به به میزان کسری مبلغ چک در تمام بانک‌ها و موسسات اعتباری از جمله مهمترین محدودیت‌های دارندگان چک برگشتی بر اساس قانون جدید است.

چک صیاد چیست؟

بر اساس قانون جدید چک افراد موظف شدند از دسته‌چک‌های متحدالشکلی با عنوان چک صیاد استفاده کنند و چک‌های قدیمی منسوخ اعلام شد.

مهم‌ترین ویژگی چک صیاد این است که شماره منحصربه ‌فردی روی هر برگه چک ثبت شده است. افراد با ارسال این شماره به پیامک 701701 می‌توانند از سوءسابقه صاحب چک آگاه شوند و قبل از آنکه دیر شود معامله‌شان را برهم بزنند.

بیشتر بخوانید:

مشاوره حقوقی رایگان ۲۴ ساعته تهران

مشاوره حقوقی فوری

مشاوره حقوقی واتساپ

مشاوره حقوقی حضوری

هر کدام از این افراد وظایف مربوط به خودشان را دارند که به شرح ذیل است:

 صادر كننده چك موظف است با توجه به موجودي حساب نزد بانك و با قيد تـاريخ و مبلغ بصورت عددي و حروفي بدون قلم خوردگي و مغايرت تنظيم نمايد.

دريافت كننده هنگام مراجعه به بانك بايد علاوه بر چك اسناد هويتي خويش را بـه همراه ببرد.

بانک وظیفه دارد پس از احراز هويت ذينفع ، چك را پرداخت نمايد.

سامانه صیاد چیست؟

سامانه صیاد با متمرکزسازی درخواست‌های دسته چک‌های مشتریان، امکان اعتبارسنجی صاحبان حساب و امضا رو فراهم کرده تا از اختصاص دسته چک به افراد فاقد صلاحیت و بد سابقه جلوگیری کند.
همچنین به لطف این سامانه و با اختصاص شناسه منحصر به فرد به هر برگ چک، استعلام و پیگیری وضعیت چک ساده می شود و بدون شک این کار باعث افزایش اعتبار دسته چک در تبادلات مالی کشور خواهد شد.

ویژگی‌های سامانه صیاد:

از مهم‌ترین ویژگی‌های سامانه صیاد کاهش تنش اعتباری و افزایش قدرت نظارت بر فرآیند صدور چک‌ها است.

با فعال شدن این سامانه عملاً در بخش اعتبار پرداختی، امکان رصد جریان چک‌ها وجود دارد.

از ویژگی‌های دیگر دسته چک‌های سامانه صیاد می‌توان به حذف نقش شعب بانکی در صدور دسته چک اشاره کرد.

در این سامانه دیگر شعب بانکی مرجع صدور دسته چک نیستند، بلکه فرد درخواست‌کننده دسته‌چک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبارسنجی شده و دسته چک برایش صادر می‌شود.

دسته چک صیاد متحدالشکل است و تنها لوگوی بانک‌ها وجه تمایز آن‌ها از یکدیگر است.

انواع چک در قانون جدید صدور چک:

دانستن این نکته نیز مهم است که چک ها انواع مختلفی دارند و نمی توان تمام چک ها را به یک شکل دید. یکی از مواردی که باعث می شود فرد در مشکلات قانونی چک قرار بگیرد، همین عدم آگاهی صحیح درباره چک های می باشد، پس چک ها از نظر قانونی در دسته های زیر قرار می گیرند.

  1. چک عادی

چکی است که از اشخاص عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر کرده و دارنده چک، داده می شود و تنها تضمین آن اعتبار صادر کننده است.

  1. چک تضمین شده

چکی است که اشخاص عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر و توسط بانک پرداخت کننده وجه، وجود اعتبار حساب صادر کننده تضمین می شود. در این مدل چک صادر کردن بعد از تایید نهایی، بانک حساب جاری صاحب حساب را مسدود می کند.

  1. چک رمز دار یا تضمین شده

چکی است که توسط همان بانک به عهده همان بانک با درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه توسط بانک نیز تضمین شده است. متقاضی صدور چک رمز دار نیازی به داشتن حساب جاری در بانک صادر کننده چک ندارد.

  1. چک مسافرتی

چک مسافرتی که به تراول چک هم معروف است به چکی گفته می شود که توسط بانک صادر و وجه آن در یکی از شعب همان بانک یا توسط کارگزاران و نمایندگان آن پرداخت می شود.

  1. چک سفید امضا

چکی است که فقط دارای امضای صادر کننده بوده و بقیه اطلاعات را هر فردی که چک را داشته باشد، می تواند پر کند. این‌گونه چک ها اگر به سرقت بروند، دردسر زیادی برای صادر کننده ایجاد می کنند.

  1. چک مدت دار

چک وعده دار یا مدت دار به نوعی خاص از چک گفته می شود که در یک تاریخ مشخص برای تاریخ مشخص دیگری صادر می شوند و مسلما تاریخ صدور و سر رسید آن ها متفاوت می باشد؛ مثلا می توان یک چک را در تاریخ همان روز برای ۵ ماه دیگر صادر نمود. این مدل چک در بازاری ها و افرادی که کسب و کار دارند بسیار دیده می شود.
تبصره (الحاقی ۱۳۹۷/۸/۱۳) – قوانین و مقررات مرتبط با چک حسب مورد، راجع به چک‌هایی که به شکل الکترونیکی (داده پیام) صادر می‌شوند نیز لازم‌الرعایه است. بانک مرکزی مکلف است اقدامات و دستورالعمل‌های لازم در خصوص چک‌های الکترونیکی (داده پیام) را ظرف یک سال پس از لازم‌الاجراء شدن این قانون انجام دهد.

شرایط وصول چک:

ماه دوم از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت است، بدین منظور که اگر دارنده چک در مهلت 6 ماه پس از تاریخ صدور، برای وصول چک ، به بانک رفته و در صورت نبود وجه نقد در حساب، آن را برگشت زده و گواهی عدم پرداخت از طرف بانک صادر شود، از این تاریخ وی نیز ۶ ماه وقت رسیدگی کیفری در محاکم دادگستری را خواهد داشت، ولی اگر دارنده چک در مهلت های یاد شده اقدامی نکند دیگر امکان شکایت کیفری و محکوم کردن صادرکننده چک به مجازات هایی که در قانون ذکر شده است وجود ندارد و می توان از طریق طرح دعوای حقوقی و تقدیم دادخواست به دادگاه صالح تنها به طلب مادی و خسارت های وارده دست یافت که این امر مستلزم جریان طولانی دادرسی است و دارندگاه چک بی محل تمایل چندانی به استفاده از آن ندارند.

مدت زمان برگشت چک:

بعنوان مثال اگر تاریخ صدور چکی 95/1/10 باشد، دارنده چک برای شکایت کیفری فقط ۶ ماه فرصت دارد که چک را برگشت بزند، یعنی تا تاریخ 94/7/10، حالا اگر در این مدت چک را برگشت بزند، می تواند تا ۶ ماه پس از این تاریخ (برگشت زدن چک یا دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک) برای وصول چک به دادگاه صالح مراجعه کند و طرح شکایف کیفری کند؛ اما اگر تا تاریخ 94/7/10 چک را برگشت نزند، دیگر نمی تواند تقاضای شکایت کیفری کند و از مهلت ۶ ماهه دومی استفاده کند و فقط میتواند از طریق شکایت حقوقی اقدام کند.

بردن چک به بانک را لفت ندهید:

یک نکته مهم که در چک برگشتی باید به آن دقت کنید، این است که هرگاه دارنده چک تا شش ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه نکند، یا ظرف شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت (یعنی برگشتی از بانک) شکایت نکند، دستش در مجامع قضایی به جایی بند نیست و اگر چک موجودی نداشته باشد در واقع یک برگ کاغذ بی ارزش است.

در صورتی که چِک پرداخت نشد (برگشت خورد) بانک چه می‌کند؟

هرگاه وجه چک به علتی از علل فوق پرداخت نشود بانک مکلف است در برگ مخصوصی که مشخصات چک و هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر باشد علت یا علل عدم پرداخت را صریحاً قید و آن را امضا و مهر کرده و به دارنده چک تسلیم کند.

در برگ مذکور باید مطابقت امضا صادرکننده چک با نمونه امضا موجود در بانک و یا عدم مطابقت آن از طرف بانک تصدیق شود.

همچنین بانک مکلف است به منظور اطلاع صادرکننده چک فوراً نسخه دوم این برگ را به آخرین نشانی صاحب حساب که در بانک موجود است ، ارسال کند.

قبل از هرگونه اقدامی با وکیل چک مشاوره دریافت نمایید.

مراحل برگشت زدن چک صادره و صدور اجراییه در قانون جدید صدور چک:

  1. مراجعه دارنده چک به بانک و تقاضای صدورگواهی‌نامه عدم پرداخت
  2. ثبت آنی اطلاعات چک در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی و درجکد رهگیری بر روی گواهی‌نامه عدم پرداخت
  3. مراجعه به یکی از دفترهایخدمات الکترونیک قوه قضاییه و ثبت شکایت، فقط با داشتن کد رهگیری
  4. بررسی ظاهر چک و تایید صحت آن توسط قاضی پرونده در مدتی کوتاه وصدور اجرائیه
  5. فرصت 10 روز هبه صادرکننده چک برگشتی برای تامین موجودی (از زمان صدور اجرائیه)
  6. در صورت تامین نشدن مبلغ، ورود به مرحله پیگیری قضایی و صدور حکم توقیف اموال، ممنوع‌الخروجی و…

مطابق قانون جدید صدور چک ، چک برگشت بخورد دیگر چک جدید صادر نمی‌شود:

دارنده دسته ‌چک می‌تواند براساس اعتبار خود چک صادر کند و امکان هم دارد که آن چک ثبت شده در سیستم بانک مرکزی، برگشت بخورد. ولی در قانون جدید، پس از برگشت نخستین چک، سامانه دیگر اجازه صدور و ثبت چک جدید را نمی‌دهد تا به این ترتیب از صدور چک‌های بی‌محل و بی‌اعتبار جلوگیری کند. از صدور چک بی‌اعتبار اول نمی‌شود جلوگیری کرد اما جلوی ضرر را از هرجا بگیری منفعت است!

قانون چک جدید

ضمانت اجرای چک برگشتی در قانون صدور چک جدید:

حالا اگر چک برگشت بخورد، چه مشکلاتی برای دارنده چک بی‌اعتبار پدید می‌آید؟

  • جلوگیری از افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید
  • متوقف کردن گردش مالی و پولی در کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی به میزان کسری مبلغ چک
  • پرداخت نشدن هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه‌های ارزی یا ریالی
  • عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی
  • ممنوعیت ارایه دسته‌ چک جدید در سامانه صیاد

همه اطلاعات چک باید وارد سامانه صیاد می‌شود:

برای بازگرداندن اعتبار به چک‌ها و اجرای دقیق قانون جدید چک باید اطلاعات چک در سیستم بانکی ثبت شود. یعنی چک، فقط به نوشتن روی برگه و امضا خلاصه نمی‌شود. از آخر سال 1399 تمامی افرادی که قصد استفاده از دسته‌ چک جدید را دارند موظف هستند که پس از صدور چک، اطلاعات چک صادر شده (مبلغ و تاریخ) را همراه اطلاعات دریافت‌کننده چک در سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه دسته چک) بانک مرکزی ثبت کنند.

چگونه اطلاعات چِک را در سامانه صیاد وارد کنیم؟

از این به بعد برای نوشتن، انتقال و تایید چک به اینترنت نیاز دارید. یا سیمکارتی باید داشته باشید که به نام و شماره ملی خود شما ثبت شده باشد (یعنی برای بانک خودتان احراز هویت شده باشید که معمولا برای داشتن دسته ‌چک و رمز دوم پویا این کار صورت گرفته است) ، چه صادرکننده چک باشید و چه دریافت‌کننده چک.

ثبت اطلاعات چک های جدید از آخر سال 1399  از چه طریقی انجام می‌شود؟

  • اپلیکیشن‌های بانک‌ها
  • اینترنت‌ بانک‌ها یا همان بانکداری الکترونیک هر بانک
  • مراجعه حضوری به شعبه ‌های بانکی برای افرادی که دسترسی به اینترنت ندارند
  • ارسال پیامک (این روش هنوز اجرا نشده است)

بعد از الزامی شدن ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد، در صورتی که اطلاعات چک در سامانه ثبت نشود، چک فاقد اعتبار است و بانک‌ها آن را نقد نمی‌کنند.

چگونه چک خود را در سامانه صیاد ثبت کنیم؟ 

گیرنده چک برای انتقال چک به شخصی دیگر باید (همانند صادرکننده چک) با سیمکارتی به نام خود یا شماره کارت بانکی‌اش که برای سیستم بانکی احراز هویت شده باشد، چک را به نفر بعدی منتقل کند و مشخصات نفر سوم (شامل نام و شماره ملی) را در سامانه صیاد بنویسد.

تمام صادرکنندگان چک می‌توانند با مراجعه به برنامک‌های کاربردی موبایلی (که اسامی آن‌ها در تارنمای شرکت شبکه الکترونیک پرداخت کارت (شاپرک) و همچنین از طریق درگاه‌های نوین بانک‌ها و موسسات اعتباری (اینترنت بانک و همراه بانک)   منتشر می‌شود)، اطلاعات چک‌هایی که قصد صدور آن را دارند، در سامانه صیاد ثبت کنند.

علاوه براین، دریافت‌کنندگان چک نیز در صورت ثبت چک از سوی صادرکننده آن، امکان استعلام چک ثبت شده به نفع خود را از طریق برنامک‌های موبایلی داشته و پس از حصول اطمینان از تطبیق اطلاعات مندرج در فیزیک چک با اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد، می‌توانند اطلاعات چک را تائید یا رد کنند.

همچنین، چنانچه دریافت‌کننده چک متمایل به انتقال چک به شخص ثالث یا ذی‌نفع جدید باشد؛ پس از تائید چک، امکان انتقال چک به شخص ثالث برای وی فراهم است.

نحوه استعلام چِک صیادی:

در راستای توسعه خدمات سامانه صدور یکپارچه الکترونیک دسته چک صیاد و با هدف ایجاد شفافیت در فضای کسب و کار از طریق ارائه خدمت استعلام مربوط به سوابق چک برگشتی مشتریان، اطلاع از وضعیت اعتباری صادرکننده چک صیادی با اخذ استعلام از طریق پایگاه اطلاع رسانی بانک مرکزی قابل بهره برداری است.

هموطنان گرامی می‌توانند با مراجعه به پایگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی و ارسال شناسه استعلام 16 رقمی مندرج در چک‌های صیادی، از وضعیت اعتباری صادرکننده چک مطلع شوند.

نحوه استعلام وضعیت اعتباری چِک صیادی:

همچنین در سامانه پیامکی 701701 بانک مرکزی، میزان اعتبار صادر کننده چک با عنوان یک رنگ خاص به پیام دهنده اعلام می شود:

وضعیت سفید:

صادر کننده چک هیچ سابقه رفع سوء اثر نشده ای در داشتن چک برگشتی ندارد.

وضعیت زرد:

دارای 1فقره چک برگشتی یا حداکثر میبلغ 5میلیون تومان تعهد برگشتی

وضعیت نارنجی:

2 تا 4 فقره چک برگشتی با حداکثر مبلغ 40 میلیون تومان

وضعیت قهوه ای:

5 تا 10 فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 50 میلیون تومان

وضعیت قرمز:

بیشتر از 10 فقره چک برگشتی یا مبلغ بیش از 50 میلیون تومان

نحوه استفاده از برنامک‌های موبایلی برای صادرکنندگان و دریافت‌کنندگان چک به شرح زیر است:

 نحوه استفاده صادرکنندگان چک از برنامک‌های موبایلی

صادرکننده چک می‌تواند با در اختیار داشتن یکی از کارت‌های بانکی صادر شده از سوی بانکی که دسته چک وی را صادر کرده و با استفاده از سیم‌کارت متعلق به خود از طریق برنامک موبایلی، با وارد کردن اطلاعات شناسه صیادی ۱۶ رقمی مندرج در برگه چک که قصد صدور آن را دارد، وارد منوی ثبت چک شده و اطلاعات چک صادره خود شامل تاریخ، مبلغ و مشخصات ذی‌نفع را وارد کند.

 نحوه استفاده گیرندگان چک از برنامک‌های موبایلی

گیرنده چک نیز می‌تواند با در اختیار داشتن هریک از کارت‌های بانکی خود و سیم‌کارت متعلق به خود، از طریق برنامک موبایلی، با وارد کردن اطلاعات شناسه صیادی ۱۶ رقمی مندرج در برگه چک دریافتی، وارد منوی تائید چک شده و اطلاعات چک ثبت شده به نفع خود را با اطلاعات مندرج در برگه چک تطبیق داده و مراتب تائید و یا عدم تائید خود را اعلام کند.

پس از تائید چک، گیرنده می‌تواند چک ثبت شده را به ذی‌نفع جدید منتقل کند.

اعتبار چک‌های جدید 3 ساله است/ محدودیت اعتباری برای دارندگان چک:

یکی از مهمترین تغییرات دسته چک‌های جدید، تاریخ اعتبار سه ساله‌ی آنهاست؛‌ این مورد هم از 20 دی ماه قرار است در شبکه بانکی اجرایی شود، بانک مرکزی اعلام کرده: در اجرای ماده (6) قانون، در مورد دسته ‌چک‌هایی که از تاریخ 20‏‏.10‏‏.1399 به مشتریان تحویل داده می‌شود، درج «تاریخ اعتبار چک» با عبارت «صدور این برگه‌ چک حداکثر تا مورخ‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏-‏- مجاز است.» بر روی هر برگه چک الزامی است. وفق ماده فوق، «تاریخ اعتبار چک»، حداکثر سه سال از تاریخ دریافت دسته چک است.

از دیگر تغییرات قانون جدید چک، سقف اعتباری برای صادرکننده، چک است؛ طبق مصوبه ابلاغی بانک مرکزی، دارنده دسته چک دارای سقف اعتباری مشخصی است و جمع چک‌های صادره از سقف اعتباری وی تجاوز نخواهد کرد. سقف اعتباری بر اساس مولفه‌هایی همچون وضعیت معیشتی فرد صادرکننده چک، حقوق و مزایای دریافتی، اموال و دارایی‌های او تعیین خواهد شد و صادرکننده چک، اجازه صدور چک جدید تا زمان پاس شدن چک قبلی را خارج از سقف اعتباری خواهد نخواهد داشت.

نکته مهم دیگر این است که در دسته چک های جدید باید تمام اطلاعات فرد گیرنده و دلیل صدور چک در سامانه ثبت شود. صادرکننده چک باید اطلاعات روی برگه چک را از طریق برنامک تلفن همراه یا اینترنت بانک همان بانک که در آن حساب جاری داشته و دسته چک را از آن گرفته، ثبت کند. نقد کردن چک تنها توسط  فردی که نامش در سامانه ثبت‌ شده است، امکان‌پذیر خواهد بود.

بنابراین در قانون جدید چک، کسی که چک را صادر می کند، باید اطلاعات چک صادر شده، اعم از مبلغ، تاریخ، گیرنده و دلیل صدور چک را در سامانه صیاد ثبت کند و در صورت وجود مغایرت بین گیرنده ای که در سامانه ثبت شده با گیرنده ای که چک را به بانک می برد بانک نمی تواند آن چک را پاس کند.

پایان چک حامل در قانون جدید صدور چک:

با توجه به همین موردی که در مورد قبلی خواندید یعنی ثبت اطلاعات دریافت‌کننده چک در سامانه بانک مرکزی، به این ترتیب با «چک در وجه حامل» خداحافظی می‌کنیم. طبق اعلام بانک مرکزی، صدور چک در وجه حامل در دسته‌چک ‌های جدید با اطلاعیه آخر از سال 1400 به بعد ممنوع است و چک باید در وجه ذینفع مشخصی صادر و در سامانه صیاد هم حتما باید نام دریافت‌کننده چک قید شود.

در قانون جدید صدور چک ، دسته‌چک برای همه نیست!

با این تفاسیر دیگر گرفتن دسته‌ چک هم کار هرکسی نیست و شرط مهم برای تحویل دسته ‌چک آن است که متقاضی ورشکسته یا از نظر مالی ناتوان نباشد و اعتبار مالی کافی داشته باشد. به جز این ، او نباید در 3 سال اخیر چک برگشتی داشته یا سوءسابقه‌ای به نام او ثبت شده باشد. همچنین بدهکار نبودن متقاضی دریافت دسته چک هم مهم است و افراد زمانی می‌توانند درخواست دسته چک بدهند که تمامی بدهی‌هایشان را تسویه کرده باشند.

چک الکترونیک برای اشخاص فاقد دسته چک:

در قانون جدید صدور چک اگر نیاز به چک داشتید اما نمی‌توانستید دسته چک بگیرید ، می‌توانید به جای چک کاغذی تقاضای چک تک‌ برگ الکترونیکی دهید و بدون اعتبارسنجی و رتبه ‌بندی چک بگیرید، اما باید بدانید که هرگونه تخلفی با چک الکترونیک دقیقا گرفتاری‌هایی مشابه دسته چک کاغذی دارد و برای استفاده دوباره از چک، نه تنها باید از چک برگشتی‌تان رفع سواثر کنید که باید ۳ سال صبر کنید تا بتوانید دوباره چک بگیرید. البته بد نیست بدانید این بخش از قانون جدید صدور چک، دیرتر از بقیه اجرایی خواهد شد. چون به گفته قائم‌ مقام بانک مرکزی سامانه مرکزی چک الکترونیک (چکاد) در مرحله بازنویسی نسخه جدید نرم‌افزاری است و احتمالا به این زودی‌ها در دسترس نخواهد بود.

موارد رفع سوء اثر از چک برگشتی:

اگر بخواهم این مفهوم را خیلی ساده توضیح دهم باید گفت که زمانی که یک فرد تعداد مشخص چک برگشتی داشته باشد به بانک ثابت می شود که این فرد صلاحیت داشتن چک را نداشته و به او اعتبار نمی دهند ولی این اثر برای همیشه ماندگار نبوده و در شرایط خاص می توان اثر آن را از بین برد..

  1. ارائه لاشه چک به بانک

ارائه رضایت نامه رسمی از مراجع قضایی بابت این که عملیات اجرایی چک متوقف شده است.

  1. کسری حساب تکمیل شود

در صورتی که صادر کننده چک، کسری مبلغ چک را واریز و درخواست رفع مسدودی حساب جاری خود را نماید. در این حالت بانک تا زمان مراجعه دارنده چک حساب را مسدود نگه داشته و طی ۳ روز به دارنده برای برداشت مبلغ کسری اطلاع رسانی می کند.

  1. چک های برگشتی فاقد شکایت

با گذشتن ۳ سال از صدور گواهی عدم پرداخت چک و در صورتی که هیچ گونه شکایتی مطرح نشده باشد، فرد می تواند درخواست ارائه کند و طبق قانون جدید صدور چک که در سال 97 تصویب شد، بانک باید مراحل رفع مسدودی را انجام دهد.

  1. حکم برائت دادگاه

در مواردی که دادگاه حکم برائت از پرداخت چک را صادر نموده باشد و توسط فرد ارائه شود.

پیشنهاد ما برای شما همراهان:

طلاق از طرف زن

لایحه مطالبه سفته

سفته چیست؟

وکیل در نارمک

 موارد برگشت چک :

۱-مسدودی حساب

۲-کسری موجودی : مطابق قانون جدید به محض برگشت ، بانک گواهی عدم پرداخت همراه با کد رهگیری صادر میکند.

۳-مغایرت مندرجات

۴-عدم موجودی

۵-دستور عدم پرداخت

۶-عدم مطابقت امضاء

مطابق ماده ۵ مکرر قانون صدور چک، پس از ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک کلیه بانک ها موظف هستند اقدامات محدودکننده ذیل را انجام دهند :

الف- عدم افتتاح حساب و کارت جدید بانکی

ب- مسدود کردن کلیه وجوه حساب ها و موجودی ها

ج- عدم اعطای تسهیلات و ضمانت نامه ها

د- عدم گشایش اعتبار اسنادی

تفاوت چک موردی و چِک آزاد مطابق قانون صدور چک جدید چیست؟

برای افرادی که دسته چک ندارند چک موردی از سوی بانک صادر می شود که این قبیل چک ها اعتبارسنجی ندارد اما از تمام مزایا و معایب و مجازات قانون چک عادی برخوردار است.

اما منظور از چک آزاد این است که شخص دسته چک دارد اما همراه ندارد.

چک موردی می تواند حال یا وعده دار باشد.

چک موردی سقف ندارد اما اگر اولین چک موردی برگشت بخورد دیگر چک نمی دهند تا اولین چک برطرف شود.

راه های وصول چک مطابق قانون جدید صدور چک:

۱-شکایت کیفری (فقط علیه صادرکننده)

۲-دادخواست مطالبه وجه چک حقوقی (علیه صاحب حساب- امضاء کننده- ظهرنویس)

۳-اجرائیه ثبت (علیه صاحب حساب- امضاء کننده)

۴-اجرائیه دادگاه ها (علیه صاحب حساب- امضاء کننده)

مراحل جلب طرف دعوی:

با کسب دستور فرمانده حوزه انتظامی اخطاریه جهت حضور متهم و ادای پاره ای از توضیحات  در جهت وصول چک به متهم ابلاغ می‌شود. پس از ابلاغ اخطاریه در صورتی که متهم رضایت شاکی را جلب نماید و مبلغ چک را به وی پرداخت نماید پرونده مختومه میگردد اما در صورت حضور نیافتن متهم در موعد مقرر، با دستور مقام قضایی نسبت به جلب مشارالیه اقدام و پرونده با گزارش نیروی انتظامی و به همراه طرفین به حوزه قضایی مربوطه جهت ادامه روند رسیدگی ارسال می‌شود.  پس از تعیین شعبه رسیدگی کننده توسط ریاست حوزه قضایی، پرونده در جریان رسیدگی قرار می‌گیرد.

بررسی چک توسط قاضی:

هر قاضی برای صدور اجرائیه 3 شرط را در ظاهر چک بررسی می‌کند و با تایید کد رهگیری حکم صادر می‌کند، آن 3 مورد این است:
در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد. در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است . گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت توسط صادر‌کننده چک نبوده باشد.

مجازات چِک بی محل:

اگر فردی با آگاهی از بسته بودن حساب خود چکی را صادر کند، بسته به مبلغ چک، به حبس از 6 ماه تا 2 سال محکوم خواهد شد. علاوه بر این، اگر مبلغ چک بیش از 5 میلیون تومان باشد، فرد تا دو سال حق گرفتن دسته چک را نخواهد داشت.

امتیاز دهید

پیام بگذارید