تقسیم ترکه: شاید در اطرافیانتان دیده باشید که پس از این که شخصی فوت می کند بین اعضای خانواده او بر سر تقسیم اموالی که باقی مانده است اختلاف بوجود آمده است. باید بدانید بعد از فوت شخص در ابتدا باید بدهی های او پرداخت شود و پس از پرداخت دیون آن چیزی که از اموال متوفی باقی می ماند باید بین وراث به شکل درست تقسیم شود. در این مطلب برای شما همراهان عزیز 0 تا 100 چگونگی تقسیم ترکه را گفته ایم. در صورت داشتن هرگونه سوال با اینجانب حمیدرضا برادران ابراهیمی وکیل پایه یک دادگستری با شماره 09122724813 تماس حاصل نمایید.
تعریف ارث چیست؟
ارث به مالی گفته می شود که از متوفی به جا مانده و یا انتقال غیر قراردادی چیزی از شخص به شخص دیگر می باشد. که بدون اراده متوفی و بازماندگان او صورت می گیرد.
منظور از ترکه و تقسیم ترکه:
ترکه به آن چیزی گفته می شود که از متوفی به عنوان دارائی و مال و اموال و بدهی و دیون برای وراث به جا می ماند. تقسیم ترکه یعنی تقسیم و تفکیک سهم هر یک از وراث متوفی به صورت توافقی یا ارجاع به دادگاه. بعد از فوت متوفی وراث برای تقسیم ارث ( ترکه ) به دو صورت می توانند عمل کنند:
1-انجام تقسیم بین وراث با توافق آن‌ها
2-تقسیم با ارجاع امر به دادگاه
پیشنهاد می شود مطالب ذیل را بخوانید و آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید:
اقدامات لازم جهت تقسیم ارث ( ترکه ) :
براي تعيين تکليف ميراث هرکس پس از فوت، ابتدا باید ورثه را تعيين کرد و رسیدگی به این امر از سوي مرجع قانوني و با رعايت تشريفات مقرر در قانون را «انحصار وراثت» و راي صادر شده را «تصديق يا گواهي انحصار وراثت» مي نامند.
مهر و موم ترکه:
مهر و موم ترکه عبارت است از اقدامی که توسط مراجع قضایی صورت می‌گیرد، تا ورثه از هرگونه استفاده و دخل و تصرف در ترکه ممنوع شوند و این امر به منظور حفظ و نگهداری از ترکه انجام می‌گیرد.
تحریر ترکه:
مرجع صالح به درخواست وراث قانونی متوفی اقدام به تهیه فهرستی از داراییِ متوفی می‌کند؛ در این فهرست، نام کلیه‌ی اموال منقول و غیرمنقول و بهای آن ها، حقوق، مطالبات و البته بدهی‌های متوفی درج می‌شود. این عمل که به منظور تعیینِ دقیق میزان ماترک انجام می‌شود، تحریر ترکه نام دارد.
قبول یا رد ترکه: وراث متوفی می توانند ترکه به جا مانده را طبق تحریر ترکه بپذیرند و یا آن را رد کنند.
تصفیه ترکه: به درخواست ورثه و به منظور پرداخت بدهی‌ها و دیون متوفی و خارج نمودن آن از ماترک متوفی انجام می شود.
تقسیم ترکه: بعد از طی مراحل نامبرده شده نوبت به تقسیم ماترک بین وراث است.
افرادی که می توانند درخواست تقسیم ترکه دهند:
کلیه‌ی وراث متوفی و یا ولی و نماینده‌ی آنان و کسانی که به نحوی از وصیت بهره مند می شوند می توانند درخواست تقسیم ترکه کنند.
نکته قابل توجه این است که اگر در نحوه و میزان تقسیم ترکه دعوای مطرح شود باید علیه کلیه‌ی وراث باشد.
بین ماترک و سهم‌الارث چه تفاوتی دارد؟
ماترک: به دارایی گفته می شود که پس از فوت از شخص متوفی باقی مانده است مانند: دارایی مثبت مثل اموال و حتی طلب و بدهی های متوفی
سهم الارث: سهمی است که از اموال متوفی نصیب وراث می شود.
مدارک لازم جهت تقسیم تَرکه:
- درخواست به همراه مشخصات درخواست دهنده
- گواهی انحصار وراثت
- صورت اموال در صورت عدم تحریر
دادگاه صالح رسیدگی به دعوای تقسیم ترکه:
بر اساس ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی:
دعاوی راجع به ترکه متوفی اگرچه خواسته دین و یا مربوط به وصایای متوفی باشد تا زمانی که ترکه تقسیم نشده، در دادگاه محلی اقامه می شود که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران، آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی به دعاوی یاد شده در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.
مدت زمان و هزینه تقسیم ترکه:
معمولا زمان برای اقدام جهت تقسیم ماترک چندین ماه طول می‌کشد. تعیین زمان به طور دقیق امکان‌پذیر نیست اما اصولا از زمان صدور گواهی انحصار وراثت تا زمان تقسیم ما ترک و مطالبه سهم الارث از طریق دادگاه، معمولا بین 5 تا 7 ماه زمان می‌برد.
در خصوص هزینه دادرسی، این مبلغ در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تعیین می‌شود. برای تقسیم ترکه در صورتی که نتوان مال را تقسیم کرد و مال مشاع باشد، باید دادگاه دستور فروش این مال را صادر کند. بعد از صدور دستور، ترکه به مزایده گذاشته می‌شود و سهم ورثه به طور جداگانه در صندوق دادگستری واریز می‌شود.
ابطال تقسیم ترکه چگونه است؟
به طور کلی امکان ابطال تقسیم نامه وجود ندارد. زیرا اصل بر این است که تقسیم ترکه با اراده و علم افراد انجام شده است. اما اگر با دلایل مستحکم ثابت شود که اراده فردی معیوب بوده و دچار اشتباه یا تدلیس شده است، می‌تواند به دادگاه درخواست ابطال تقسیم نامه بدهد.
گاهی بعد از تقسیم ارث ممکن است یکی از ورثه معتقد باشد که حق او تضییع شده است در چنین حالتی اگر تقسیم با یک سند عادی انجام شده باشد فرد معترض می‌تواند به شورای حل اختلاف مراجعه کند و به دادگاه تقاضای تحریر و تقسیم ترکه بدهد. معمولا برای این امر نیاز به دلایل و شواهد قوی است و اگر دلایل کافی وجود نداشته باشد ممکن است دعوا رد شود.
در مواردی مانند تقسیم اشتباه، تقسیم ناشی از اختصاص مال معیوب به یکی از وراث و یا تدلیس امکان ابطال تقسیم وجود دارد.
برای ابطال تقسیم باید شکایت کرد اگر بعد از تقسیم ترکه مشخص شود که تقسیم مال به شکل صحیح انجام نشده با نظر دادگاه این تقسیم باطل اعلام می‌شود.
درخواست تقسیم تَرکه و دستور فروش:
اگر چند نفر وارث وجود داشته باشد، هر یک از این وراث می‌تواند به دادگاه درخواست بدهد و سهم خود را بخواهد علاوه بر این اگر یکی از وراث محجور باشد، ولی و یا قیم او می‌تواند برای تقسیم ترکه از جانب او درخواست بدهد.
در برخی موارد اموال ترکه قابل تقسیم نیستند در چنین شرایطی باید برای فروش مال مشاع درخواست داده شود اگر افراد همگی بر سر موضوع توافق داشته باشند این امر به راحتی انجام می‌شود اما اگر میان ورثه توافق نباشد به حکم قانون این کار انجام می‌شود.
برای تقسیم ترکه ابتدا باید انحصار وراثت صورت بگیرد برای حفظ اموال و از بین نرفتن آن باید این اموال مهر و موم شود. ماترک به طور کامل توسط دادگاه تحریر و ثبت می‌شود و بعد از پرداخت دیون و تعیین و تکلیف قانونی ترکه می‌توانند نسبت به ماترک اقدام کنند وراث ممکن است ترکه را قبول یا رد کنند به عبارت دیگر آن‌ها ممکن است ترکه را به طور کامل با پرداخت بدهی‌ها به عهده بگیرند و یا ترکه را رد کنند و عهده‌دار بدهی‌های متوفی نشوند.
مال مشاع را می‌توان به افراز، به تعدیل و به رد تقسیم کرد در حالت اول از مال مشاع به هر فرد شریک به اندازه سهم او داده می‌شود در حالت دوم با قیمت‌گذاری مال مشاع تقسیم انجام می‌شود و ممکن است معادل سهم افراد به آن‌ها داده نشود اگر امکان تقسیم به افراز وجود نداشت، تقسیم به تعدیل انجام می‌شود و اگر امکان تقسیم به تعدیل نبود، تقسیم به رد صورت می‌گیرد اگر هیچ کدام امکان‌پذیر نباشد، مال مشاع فروخته می‌شود.
